با نگاهی به مجموعه فرمایشات امیرمومنان علی(ع) می‌توان خطوط کلی اخلاق و مسئولیت های کارگزاران نظام اسلامی را استخراج کرد. از دیدگاه حضرت حفظ حدود الهى و قانون‏گرايى‏ تا بدانجا اهمیت دارد که حتی در مقابل دشمنان نیز نباید از حدود الهی تجاوز کرد.

اميرمؤمنان على (ع) به كيفيت استخدام وسيله پايبند بود و هرگز براى حفظ حكومت خويش و پيشبرد سياست‏هايش از وسايل نادرست بهره نبرد.  

زمان شناسی، آینده نگری و عاقبت اندیشی، اعتدال و میانه روی، عدالت خواهی و عدالت ورزی و مشورت و رایزنی از دیگر اصول مدنظر امیرمومنان علی(ع) در سیاست ورزی و حکمرانی است.

از دیدگاه امیرمومنان(ع)، قدرت طلبی، استبداد و خودکامگی، خشونت ورزی، تنگ نظری و انحصارطلبی، دنیا زدگی، دروغ گویی و فریب کاری، تزویر و ریا کاری و سازش کاری از آفات سیاست محسوب می‌شوند.