اخلاق فضای مجازی - 2-5.حرمت اضرار به مسلمین

فهرست مطلب

بر اساس قاعده فقهی «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و برداشت وسیع از این قاعده، ضرر رساندن به مسلمانان حرام است. فعالان در فضای مجازی اعم از رسانه ها و اشخاص حقیقی باید به این مهم توجه داشته باشند که انتشار اخبار و سخنانی که به ضرر یک یا چند نفر از مسلمین منجر شود از نظر فقهی حرام و شخص ضامن خسارت وارده است. چه بسیار اخبار ناصحیحی که باعث ضرر به یک شخص یا افراد زیادی می شود که بدون توجه صاحبان رسانه ها یا اشخاص حقیقی منتشر می شود و متاسفانه کسی نیز پاسخگوی این ضرر و زیان نیست.  باید توجه داشت يکي از مهمترين مرزهاي استفاده از حقوق و آزادي هاي فردي و اجتماعي، رعايت حرمت حقوق و آزادي هاي ديگران است. به همين دليل ماده 4 اعلاميه حقوق بشر در انقلاب فرانسه مقرر داشته است که اصولاً «آزادي عبارت است از قدرت داشتن بر انجام هر عملي که مستلزم زيان ديگري نباشد. پس اعمال حقوق طبيعي هر کس حد و انتهايي ندارد مگر حقوق طبيعي اعضاي ديگر جامعه که مانند وي بايد از آزادي بهره مند باشند. اين حدود را فقط قانون تعيين مي کند»      
اين قاعده که اضرار به ديگران، خط قرمز استفاده از حقوق محسوب مي شود، در نظام هاي حقوقي تحت عنوان منع «سوء استفاده از حق»[1] به عنوان اصلي مسلّم پذيرفته شده است. در حقوق ايران نيز همين قاعده در اصل چهلم قانون اساسي به اين صورت انعکاس يافته است که «هيچ کس نمي تواند اعمال خويش را به وسيله اضرار به غير يا تجاوز به منافع عمومي قرار دهد».

بر این اساس اولا یکی از وظایف صاحبان رسانه ها و اشخاص حقیقی این است که مراقب اخبار و سخنانی که در فضای مجازی منتشر می کنند باشند تا مبادا از انتشار آن، ضرری متوجه فرد یا افرادی گردد. ثانیا دستگاه حاکمیت اسلامی نیز موظف است جلوی انتشار اخبار ضرر آفرین برای مسلمین را بگیرد و نظارت جدی بر محتوای تولیدی در فضای مجازی داشته باشد.

 

[1] . abuse of right