متاسفانه گروهی اندک در فضای مجازی به دنبال ورود به رایانه ها، گوشی های تلفن همراه، تبلت ها و... دیگران هستند تا بدین وسیله به اطلاعات آنان دسترسی پیدا کنند و آسیب ها یا سوء استفاده های را به شخص وارد نمایند. حريم خصوصي«قلمروي از زندگي يك فرد است كه آن فرد نوعا قبلي انتظار دارد ديگران بدون رضايت وي به اطالعات راجع به آن قلمرو دسترسي نداشته باشند»[1]

در تعالیم اسالمی، کرامت ذاتی انسان نه بر مبنای یک امر قراردادی و اعتباری و یا عقالیی صرف، بلکه بر اساس یک امر هستی شناختی اصیل که ریشه در ذات خلقت بشری دارد، می‌باشد.

کرامت انسانی واحترام به مقام واالی اشرف مخلوقات، سنت الهی و سیره برگزیدگان و صالحان است. حفاظت از تمامیت روحی و جسمی انسان از آنجایی که خلیفه خداوند در زمین است و جلوه‌ای از وجود لایزال الهی می‌باشد، امری بایسته و واجب محسوب می‌گردد.

از همین روی هرگونه مداخله، تجسس، پی‌جویی اطلاعات، نگاه کردن و افشای اطلاعات شخصی افراد که ایشان تمایلی به افشا آنها ندارند و باعث وهن و تحقیر ایشان شود، منافی این کرامت ذاتی است.

 اطلاعاتی از قبیل بیماری‌های جنسی، عیوب رفتاری یا گفتاری، مشکلات خانوادگی، پیشینه منفی افراد و گناهان و معاصی گذشته ایشان، اطلاعاتی هستند که ممکن است شخص رضایت به افشای آنها نداشته باشد و در صورت آگاهی‌ یافتن و افشای این اطلاعات (ولو نزد یک نفر) حیثیت و شرافت شخص از بین برود و یا اینکه حتی وی از افشاء آنها احساس خجالت،سرافکندگی و انزوا نماید. از این روست که با افشای این اطلاعات کرامت ذاتی بشر از بین می رود و برای حفظ این کرامت ذاتی الزم است حریم خصوصی اشخاص مورد حمایت قرار گیرد.

همچنین نقض حریم خصوصی اشخاص که ممکن است در اشکال متفاوتی بروز یابد، موجب آبروریزی شخص محسوب میشود و به لحاظ تطبیق با عنوان هتک عرض، از نظر شرعی، حرام بوده و جایز نیست.

گفتنی است نقض حریم خصوصی از مصادیق «تجسس» محسوب می شود که براساس آیات[2] و روایات فراوان[3]  از محرمات الهی است. همچنین در صورت انتشار اطلاعات افراد از مصادیق «افشای سر» محسوب می شود که بر اساس ادله فراوان این فعل نیز حرام است.[4]

[1] - انصاری، 1386، ص16

[2] - به عنوان نمونه: حجرات:12

[3] - به عنوان نمونه ر.ک: حرعاملی،1409، ص294

[4] - در روایات نیز به رازداری و عدم افشاء سر دیگران توصیههای فراوانی شده است. از جمله این روایات میتوان به حدیث امام صادق)ع( اشاره کرد که فرمودند: » من روی علی مومن روایه یرید بها شینه و هدم مروته لیسقطه من اعین الناس، اخرجه اهلل من والیته الی والیه الشیطان، فالیقبله الشیطان(کلینی،1408، ص368) هرکس سخنی راجع به شخص دیگری نقل کند و با این نقل قصد داشته باشد مرو را از بین ببرد و وی را از چشم مردمان بیندازد، خداوند او را از والیت خود خارج نموده و داخل در والیت شیطان میکند اما شیطان نیز او را قبول نمیکند.« یا در روایت دیگری میفرمایند: « من اطلع علی مومن ذنب او سیئه فافشی ذلک علیه و لم یکتمها ..... کان کعاملها و علیه وزر ذلک الذی افشاه علیه (نوری، 1408، ص411) هر کس از مومنی گناهی سراغ داشته باشد و آنرا افشا نماید و مستور نکند.... گناهی هم اندازه گناه افشا نموده بر عهده وی است« همانگونه که از این روایات بدست میآید، شارع مقدس از اسرار افراد بعنوان یکی از حقوق خصوصی آنها حمایت نموده است.