چنان که گذشت، از ديدگاه امام علي(ع)، وفاي به عهد و پايبندي بر پيمان، دوست و دشمن نمیشناسد. امام در فرمان خود به مالک اشتر او را به پايبندي به ميثاق با دشمنان سفارش ميکند و ميفرمايد:
«... اگر بين خود و دشمنت پيمان پستي و او را از جانب خويش امان دادي، بر پيمانت استوار باش و آنچه بر ذمه داري ادا کن و خود راچون سپري برابر پيمانت قرار ده؛ زيرا مردم، با همه هواهاي گوناگون و آراي مختلف، بر هيچ چيز از واجبات خدا چون وفاي به عهد همداستان نيستند و مشرکـان نيز آن را لازم ميشمارنـد، بـدان سبب که زيـان و بـد فرجـامي، پيمان شکني را دريافتهاند ...».[1]
در جنگ صفين، حضرت وقتي بر اثر فشار سربازانش پيمان آتش بس را پذيرفت، پس از آشکار شدن نتيجه رايزني ابوموسي اشعري و عمر و عاص و پافشاري يارانش بر لغو پيمان و ادامه نبرد، فرمود: «آيا پس از بستن پيمان ازآن برگردم؟! آيا نه اين است که خداوند ميفرمايد: «چون با خدا عهدي بستيد،بدان وفا کنيد و چون سوگند اکيد خورديد، بر آن استوار باشيد».
ارزش ديدگاه حضرت علي(ع) در خصوص وفاي به عهد وقتي آشکار ميشود که سيره و سفارشهاي وي، با احکام مکاتب دیگر و عملکرد سردمداران حکومتهای غربی، مقايسه شود.
[1] - نهج البلاغه، نامه 53.