عبرت و خداشناسی:

   یکی از موارد آثار و نتایج معنوی زرع، عبرت و خداشناسی است که در سوره زمر آیه21 به آن اشاره شده است:

«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَامًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبابِ »

« مگر نديده‏ اى كه خدا از آسمان آبى فرود آورد پس آن را به چشمه ‏هايى كه در [طبقات

زيرين] زمين است راه داد آنگاه به وسيله آن كشتزارى را كه رنگهاى آن گوناگون است، بيرون مى ‏آورد سپس خشك مى‏ گردد آنگاه آن را زرد مى ‏بينى سپس خاشاكش مى‏ گرداند قطعا در اين [دگرگونيها] براى صاحبان خرد عبرتى است.»

   علامه می گوید: صاحبان فکر از طبیعت درس خداشناسی می گیرند و خداوند برای صاحبان خرد اموری را قرار داده که توسط آن متذکر می شوند یکی از لطف های خداوند در دنیا به بندگان نزول آب باران از آسمان است که بوسیله آن زرع را با رنگ های مختلف بیرون می آورد سپس آن زرع را  می خشکاند از سرسبزی و خرمی زرد آنگاه خشک و متلاشی می شود، حطامی می سازد یعنی کاه و خس متفرق است. شواهدی که در این آیه مشخص است همگی از امور ناپایدار و متغیر هستند و به زوال عالم اشاره دارد و این تذکری برای خردمندان است.[1]

   به باور برخی منظور از تنوع رنگ کشت و زراعت عبارت از گوناگونی آنها همچون جو و گندم، ذرت و برنج و دیگر انواع و اقسام آنهاست. اما به باور برخی دیگر منظور از رنگ های گوناگون اشاره به رنگ های سبز، زرد و سرخ آنهاست که این رویاندن و بیرون آوردن گل و گیاه، کشت و زراعت گوناگون از زمین بوسیله آب است. این دگرگونی شگفت انگیزی که در آن هست پند و اندرزی برای خردمندان است.[2]

   و نیز گفته شده: یکی از راه های خداشناسی دقت در پدیده هاست. باران آسمان، منبع چشمه سارها و آب های زیر زمینی است. رنگ های گوناگون گیاهان، میوه ها و گل ها که از یک آب و خاک می روید، نشانه قدرت خداست. آفرینش همه پدیده ها به اراده الهی است و پند پذیری نشانه عقل است.[3]  

[1] .  طباطبایی، المیزان، ج 17، ص 384

[2] . طبرسی، مجمع البیان، ج 8، ص 772

[3] . قرائتی، نور، ج 8، ص 159