نشست تخصصی "جایگاه مصلحت در استنباط احکام فقهی حقوقی" با ارایه دکتر علی اکبر محمدزاده از سوی مرکز بین المللی توسعه صلح، فرهنگ و عقلانیت برگزار گردید.
در این نشست که با حضور جمعی از اندیشمندان و دانشوران برگزار شد، دکتر محمدزاده ابتدا به تعریف مصلحت از دیدگاه فقه اسلامی پرداخت. وی مصلحت را اعم از هر چیزی دانست که برای دین و دنیای مردم و جامعه مفید باشد. او ادامه داد: مصلحت فقهی هم شامل امور معنوی و هم شامل امور مادی میشود. دکتر محمدزاده با اشاره به تاریخچه حضور عنصر مصلحت در فقه شیعه، اولین فقیه ناموری که از این عنصر بهره برده است را شیخ مفید معرفی نمود.
این مدرس دانشگاه به تفاوتهای میان عنصر مصلحت فقهی و مصلحت غربی اشاره کرد و افزود: مصلحت فقهی همواره به سعادت اخروی توجه دارد و مصلحت اخروی را فدای مصلحت دنیوی نمی کند ولی مصلحت غربی تنها مصلحت دنیوی را در نظر دارد و اساسا اعتقاد به امور مربوط به اخرت ندارد.
وی در ادامه حضور عنصر مصلحت در اندیشه های والای حضرت امام خمینی (ره) را بسیار پر رنگ دانست و گفت: یکی از فقهای بزرگ که علاوه بر استفاده از عنصر مصلحت در مقام افتا در عمل، در صحنه اجرا نیز عنایت ویژه ای به عنصر مصلحت دارد، حضرت امام خمینی (ره) است. دکتر محمدزاده یکی از ابتکارات حضرت امام را تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دانست و ادامه داد: حضرت امام با درایت و تیزبینی فوق العاده ای که داشتند این نهاد را بوجود آوردند تا در صحنه عمل و اجرا حکومت اسلامی با بن بست مواجه نشود.
این حقوقدان برجسته به تاثیر مصلحت در قوانین حقوقی پرداخته و با ذکر موادی از قوانین موضوعه حضور این عنصر در قوانین ایران را بسیار پر رنگ ارزیابی نمود.
دکتر محمدزاده در پایان با اشاره به اینکه برخی به اشتباه تصور می کنند توجه به عنصر مصلحت در فقه و حقوق شیعی, عملیات استنباط را سلیقه ای و دچار بی انظباطی می کند گفت: تاثیر مصلحت در استنباط احکام فقهی حقوقی ریشه در مبانی محکم شیعی از جمله مبنای مهم "تبعیت احکام از مصالح و مفاسد" دارد.
در پایان این نشست استاد محمدزاده به سوالات حاضرین پاسخ داد.