عبدالسبحان صدیقی
(دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی ‌دانشگاه مذاهب اسلامی)

چکیده
قتلی که به مباشرت انجام می‌گیرد، گاه قاتل یک نفر و گاه قاتل چند نفر بوده، می‌تواند که صورت اخیر، یعنی اگر با عمل ارتکابی چند نفر صورت گیرد، قتل به مشارکت می‌نامند، مسئله‌ای که اینجا مطرح است این است که درمورد شرکت درقتل، می‌توان همه شرکاء در قتل را قصاص کرد یا خیر، دراین نوشتار به پاسخ این سوال پرداخته شده‌است.
 فقهای مذاهب اسلامی‌ در این ارتباط، نظریات متفاوت ارائه نموده‌اند، با این توضیح که مشهور فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت، معتقداند‌که: اگرجماعتی درقتل یک نفر مشارکت داشته باشند، همه‌ی آنها مستحق قصاص خواهند‌شد. درمقابل نظریه مشهور اهل سنت، گروه دیگری معتقد‌اند که درباب مشارکت در قتل، فقط یکی از افراد مزبور مستحق قصاص است و بقیه، به نسبت سهم‌الشرکه‌ی خود، باید دیه را پرداخت نمایند. دراین میان، داوود و فقهای مذهب ظاهری، با این عقیده موافق نیستند و متعتقد‌اند که (لاتقتل الجماعۀ بالواحد). اکثر فقهای شیعه نیز، معتقد هستند که همه‌ی شرکاء در قتل، مستحق قصاص هستند و ولی‌دم مختار است همه یا برخی از قاتلین را قصاص نماید. البته در میان فقهای شیعه هم، کسانی معتقد هستند که ولی‌دم مقتول، فقط می‌تواند یک نفر از شرکاء در قتل را قصاص کند.

کلید‌واژگان: مشارکت، قتل، قصاص، مذاهب اسلامی.