مقدمه

 انسان ذاتا کمال جوست و میل به خوبی‌ها و نیکی‌ها و کمال و تعالی دارد. در عین حال خداوند برای سنجش الهی بودن اعمال و رفتار انسان، عناصری را در نهاد بشر قرار داده که او را در موقعیت های مختلف بیازماید.

یکی از این عناصر، هوای نفس است. این عنصر از چنان اهمیتی برخوردار است که امام علی(ع) ترس از آن را از مهمترین نگرانی‌ها برای پیروانش می‌داند.

    «... وحشتناکترین هراسی که درباره شما دارم، دو چیز است: پیروی از هوای نفس و درازی آرزو».[1]

امام علی(ع) در نامه‌ای به مالک اشتر، در مورد در اختیار گرفتن هوای نفس، می‌فرماید:                «نیکوترین اندوخته‌ی تو باید اعمال صالح و درست باشد. هوای نفس را در اختیار گیر و از آن چه حلال نیست، خویشتن‌داری کن. زیرا بخل ورزیدنِ به نفس خویش، آن است که در آن چه دوست دارد، یا برای او ناخوشایند است، راه انصاف پیمایی. مبادا هرگز دچار خودپسندی گردی! و به خوبی‌های خود اطمینان کنی، و ستایش را دوست داشته باشی، که این‌ها همه از بهترین فرصت‌های شیطان برای هجوم‌آوردن به توست، و کردار نیکِ نیکوکاران را نابود سازد».[2]

پیامبر اکرم(ص) در سخنی فرمود:

  «طوبی لِمَن ترکَ شهوهً حاضرهً لیموعِدٍ لَم يَرَه؛ خوشا به حال آنکه شهوت حاضری را برای موعدی که هنوز آن را نديده است ترک کند»[3].

 همچنین اميرالمؤمنين فرموده است:

    «کم مِن شهوَهِ ساعهٍ اورثَت حُزنًا طَويلاً؛ چه بسا شهوت يک ساعت که اندوه طولانی را در پی داشته باشد».[4]

[1] - نهج البلاغه،خطبة،28.

[2] - نهج البلاغه،نامة 53.

[3] . وسائل الشيعه، ج 11، ص 164، بحارالأنوار، ج 14، ص 327.

[4] . همان، به نقل از نهج البلاغه.